ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ

Η νόσος του Πάρκινσον, γνωστή και ως ιδιοπαθής ή πρωτοπαθής παρκινσονισμός ή τρομώδης παράλυση, είναι μια εκφυλιστική διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος. Τα κινητικά συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον είναι απόρροια του θανάτου των ντοπαμινεργικών κυττάρων της μέλαινας ουσίας, το στρώμα φαιάς ουσίας που διαχωρίζει την καλύπτρα του μεσεγκεφάλου από το εγκεφαλικό στέλεχος, με την αιτία αυτού του κυτταρικού θανάτου να μην έχει κατανοηθεί από την επιστήμη. 

Στα πρώτα στάδια της νόσου, τα πιο προφανή συμπτώματα είναι κινητικά και περιλαμβάνουν τρόμο, ακαμψία, βραδυκινησία και δυσχέρεια στην βάδιση. Αργότερα , μπορεί να εμφανιστούν ψυχιατρικές εκδηλώσεις, με την άνοια να εμφανίζεται στα απότερα στάδια της νόσου, ενώ η κατάθλιψη είναι το συχνότερο σύμπτωμα. Η νόσος περιλαμβάνει επίσης αισθητικές διαταραχές καθώς και διαταραχές ύπνου. Η νόσος Πάρκινσον είναι συχνότερη στη τρίτη ηλικία και συχνότερα στις ηλικίες άνω των 50 ετών. Υπολογίζεται ότι περίπου 1% του γενικού πληθυσμού άνω των 65 ετών πάσχει από την νόσο.

Συμπτώματα και αντιμετώπιση

Η νόσος του Parkinson είναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη,εκφυλιστική νόσος του κεντρικούνευρικού συστήματος (εγκέφαλος). Στα πλαίσια αυτής της εκφυλιστικής διεργασίας, κάποια από τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου, που είναι υπεύθυνα κυρίως για τον προγραμματισμό και την αρμονία της κίνησης, χάνουν στην πορεία της ενήλικης ζωής προοδευτικά τη λειτουργικότητα τους. Η “απώλεια” αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη σταδιακή έκπτωση της κινητικότητας του ατόμου.

Η συγκεκριμένη νόσος εμφανίζεται στην πλειοψηφία των ασθενών μετά το 60 έτος ηλικίας. Σύμφωνα με πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες περίπου το 1% των ανθρώπων ηλικίας άνω των 60 ετών, παρουσιάζει συμπτώματα της ασθένειας αυτής. Σπανιότερα, η πρώτη εκδήλωση της μπορεί να εμφανιστεί πριν το 50 έτος ηλικίας, και αφορά περίπου το 10-15% των περιπτώσεων.

Πώς εμφανίζονται τα συμπτώματα της νόσου;

Ο προγραμματισμός και η αρμονία στην εκτέλεση μίας κίνησης ελέγχονται από ένα πολύπλοκο σύστημα δομών στον εγκέφαλο (βασικά γάγγλια – φλοιός). Η ουσία που κατέχει κύριο ρόλο στην επικοινωνία των δομών αυτών είναι η ντοπαμίνη. Η ουσία αυτή παράγεται από εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα μιας περιοχής στη βάση του εγκεφάλου (στέλεχος), που καλείται μέλαινα ουσία. Στην πορεία των ετών και κάτω από την επίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων ενδέχεται να εκφυλιστεί η λειτουργία των εν λόγω κυττάρων, έτσι ώστε μειώνονται τα επίπεδα παραγωγής της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Τα χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης, όπως και η διαταραχή της σύνδεσης μεταξύ των ανωτέρω δομών οδηγεί στην έκπτωση της αρμονίας της κίνησης. Στο χρονικό αυτό σημείο εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της νόσου.

Τι προκαλεί τη νόσο;

Τα αίτια της νόσου παραμένουν μέχρι και σήμερα το “μαύρο κουτί” της νευρολογίας. Επί του παρόντος γίνονται συστηματικές έρευνες παγκοσμίως για την ανακάλυψη της αιτίας όπως επίσης και για την πιθανή συσχέτισή της νόσου με περιβαλλοντικούς και γενετικούς παράγοντες.

Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου;

Η διάγνωση της νόσου γίνεται βασιζόμενη στα χαρακτηριστικά ενοχλήματα του ασθενούς και στα ευρήματα της κλινικής εξέτασης. Ένας κλινικός νευρολόγος θα διαπιστώσει εαν έχετε τη νόσο, από τα συμπτώματα που θα του αναφέρετε και από την κλινική εξέταση που θα ακολουθήσει. Δεν υπάρχει καμία απεικονιστική εξέταση (μαγνητική ή αξονική τομογραφία) που να επιβεβαιώνει ή να αποκλείει τη νόσο

Ποια τα συμπτώματα της νόσου;

Τα συμπτώματα της νόσου χωρίζονται σε αυτά που αφορούν την κίνηση (κινητικά) και σε αυτά που αφορούν άλλες εγκεφαλικές λειτουργίες (μη κινητικά).

Τα κινητικά συμπτώματα είναι ο τρόμος, συνήθως των χεριών και σπανιότερα των ποδιών ή/ και του κεφαλιού/ σαγονιού, η βραδύτητα στις κινήσεις, ο επηρεασμός της λεπτής κινητικότητας (π.χ. Κατά το κούμπωμα του πουκάμισου), η αλλοίωση της βάδισης με κάμψη του κορμού προς τα εμπρός, η δυσκαμψία των μυών, και η αστάθεια λόγω διαταραχής της ισσοροπίας, που μπορεί να προκαλέσει συχνές πτώσεις.

Τα μη κινητικά συμπτώματα περιλαμβάνουν την κατάθλιψη, τα ψυχωσικά επεισόδια με εμφάνιση οπτικών ή ακουστικών ψευδαισθήσεων, τις διαταραχές του ύπνου, τη δυσκοιλιότητα, την εύκολη κόπωση και τις διαταραχές της όσφρησης ή εκκένωσης του στομάχου, που αποτελούν και τα πρώιμα συμπτώματα της νόσου.

Είναι η νόσος του Parkinson κληρονομική;

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η νόσος δε θεωρείται κληρονομική. Ωστόσο στην περίπτωση του νεανικού Parkinson (ηλικία εμφάνισης < 50 έτη) έχουν ανακαλυφθεί παθολογικά γονίδια που μπορεί να οδηγήσουν στην πρώτη εκδήλωση της νόσου.

Υπάρχει θεραπεία της νόσου του Parkinson;

Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής αιτιολογική θεραπεία της νόσου. Υπάρχουν ωστόσο αρκετά φάρμακα που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών, επιφέροντας προσωρινή ανακούφιση απο τα συμπτώματα.

Η φαρμακευτική θεραπεία στηρίζεται στην αναπλήρωση των επιπέδων ντοπαμίνης στον εγκέφαλο με τη λήψη χαπιών. Εξίσου σημαντική είναι η υποστήριξη της κινητικότητας με φυσιοθεραπείες. Σε περιπτώσεις ανθεκτικές στη θεραπεία υπάρχει επίσης η δυνατότητα χειρουργικής διέγερσης συγκεκριμένων κινητικών περιοχών του εγκεφάλου με τη χρήση ειδικού βηματοδότη (εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση).

ΠΗΓΗ: www.wikipedia.gr, www.iatronet.gr